In 1982 publiceerde Harry Mulisch De aanslag, een roman die volledig gaat over het leven in de oorlog. De moraal; hoe een oorlog altijd bij je blijft.
De aanslag werd een bestseller en is al talloze keren gerecenseerd. Toch voeg ik daar mijn recensie aan toe om jouw beeld van het oeuvre van deze schrijver nog completer te maken.
Is het niet het zoveelste boek over de oorlog van Harry Mulisch?
Het klopt dat de oorlog een terugkerend thema is in de boeken van Mulisch – hier moet je van houden, want de Tweede Wereldoorlog was hoe vrank genoeg een enorme inspiratiebron voor Mulisch. En nee: het is geen roman die je zomaar kan toevoegen aan de rij met titels. Het is namelijk een boek dat laat zien wat voor impact een oorlog op iemands leven heeft.
De praktische informatie
- De aanslag heeft 256 pagina’s
- Telt vele herdrukken
- De verfilming won een Oscar
- Is te koop bij iedere webwinkel of boekhandel
Waar gaat De aanslag over?
We volgen het leven van Anton Steenwijk. Anton Steenwijk is in het eerste deel een jonge jongen die met zijn familie in Haarlem de oorlog meemaakt. Het leven van Anton is grotendeels stil komen te staan: hij gaat niet meer naar school en grote delen van het huis worden niet meer bewoond.
Op een avond zit de familie Steenwijk in huis als er in hun straat de landverrader Fake Ploeg wordt doodgeschoten. Het lichaam ligt echter voor een ander huis in de straat. De buren slepen daarom het lichaam voor het huis van de familie Steenwijk.
De broer van Anton Steenwijk wil dit herstellen als de Duitsers arriveren. Wat er vervolgens gebeurt is een trauma voor de hoofdpersoon – hij raakt in een avond zijn familie, ouderlijk huis en woonplaats kwijt.
We leven met Anton mee als student en arts. Op het eerste gezicht lijkt de oorlog geen invloed te hebben op het Antons leven. De vragen bleven:
- Wat is er gebeurt met zijn familie?
- Wie schoot de man dood?
- Kan ik nog terug naar Haarlem?
Op alle vragen komen een antwoord, soms verrassend, soms ontroerend. En altijd leer je: een oorlog draag je je hele leven met je mee. Remco Campert schreef hierover prachtig:
‘De tijd duurt één mens lang
Is De aanslag een leuk boek?
De aanslag heeft een unieke positie tussen de andere boeken van Harry Mulisch. Bepaalde boeken zijn moeilijk om te lezen waardoor de leukheid ervan afgaat.
De Procedure, het boek dat Mulisch schreef na De aanslag vonden veel mensen lastig en haakten hierdoor af. Mulisch schreef echter gewoon wat hij wilde schrijven. (Heel goed)
De aanslag is op een andere manier geschreven waardoor het een intrigerend boek is om te lezen – je wilt namelijk weten hoe de hoofdpersoon verder leeft en wat de antwoorden zijn op de vragen. Deze recensie over De aanslag zegt min of het meer hetzelfde:
Voordat je het weet, heb je De aanslag uit.
Wat vind ik van de aanslag?
Ik vond De aanslag een meesterlijk boek. Ik ben zelf erg geïnteresseerd in de oorlog en heb nog nooit een boek gelezen waarin zo goed wordt uitgelegd hoe mensen in een bepaalde periode kunnen blijven hangen, terwijl de tijd verder tikt.
Conclusie: Moet je De aanslag lezen?
Ja, je moet De aanslag lezen. Niet voor je lijst of omdat ik het zeg, maar omdat je erachter komt wat voor beleving een oorlog met zich meedraagt.
Koop daarom De aanslag – het is immers een van de beste boeken van Harry Mulisch.