Harry Mulisch was een van de grootste schrijvers van na de Tweede Wereldoorlog. Grote kans dat je een van zijn boeken moest lezen op de middelbare school. Nu is het tijd om kennis te maken met een van de Grote Drie.
1927
Mulisch wordt geboren in Haarlem. Hij is de zoon van een Oostenrijkse vader en een Joodse moeder uit Antwerpen. Dit gegeven zal later een grote rol spelen.
Mulisch blijkt al snel geen gewoon kind te zijn – hij volgt bijvoorbeeld zijn eigen interesses in plaats van de lessen op school. Hierom verlaat hij zonder diploma de middelbare school.
Op zijn negende gaan zijn ouders uit elkaar. Mulisch blijft bij zijn vader wonen in Haarlem. Als de oorlog ook Nederland bereikt in 1940, hoort hij door zijn ouders aan twee kanten: zijn vader helpt namelijk mee met de Duitse bezetter en zijn moeder moet lopen met een Jodenster. Een unieke situatie, waarmee het leven van Mulisch’s moeder gered wordt. Zijn vader kan door zijn contacten zijn moeder vrij krijgen als ze wordt opgepakt voor deportatie. Hierdoor overleeft zijn moeder de oorlog en verhuisd na de oorlog naar San Francisco.
Snap je nu dat Mulisch zei: Ik ben de Tweede Wereldoorlog? 😉
Dit feit zal een van voedingsbodems voor zijn latere schrijverschap zijn – veel van zijn boeken gaan immers over de oorlog.
Na de oorlog begint Mulisch met het schrijven en wordt het verhaal De Kamer gepubliceerd in de voorloper van het Elsevier Weekblad. Het is voor Mulisch een teken dat hij goed op weg is en hiermee moet doorgaan.
In 1951 wint Mulisch de Reina Prinsen Geerligsprijs voor het manuscript van zijn debuutroman de Archibald Strohalm. Het is het officiële begin van een indrukwekkend oeuvre.
Mulisch en de Grote Drie
Een journalist noemde Mulisch samen Reve en Hermans de Grote Drie door hun schrijfstijlen. Dit betekende niet dat de drie schrijvers naar elkaar toetrokken. Integendeel zelfs – ze spraken niet altijd positief over de ander. Toch konden Mulisch en Hermans op sommige momenten goed door een deur. Zoals tijdens een interview met Geert Lubberhuizen, die ook hun uitgever was.
De schrijfstijl van Mulisch
De schrijfstijl van Mulisch kan moeilijk worden vergeleken met een andere auteur. Dit komt doordat Mulisch niet alleen gesprekken van de hoofdpersonen beschrijft maar een verdieping aanbrengt door onder meer te verwijzen naar de Griekse Mythologie. Daardoor kan het zijn dat je de boeken van Mulisch lastig vindt om te lezen. Ik kan deze minder toegankelijke schrijfstijl waarderen. Voor goede literatuur moet je je best doen.
Wil je beginnen met het werk van Mulisch? Lees dan Twee vrouwen, het beste boek om mee te beginnen als je nog niks van Mulisch hebt gelezen.
Amsterdam
Op zijn dertigste verlaat Mulisch Haarlem voor een kamer aan de Leidsekade in Amsterdam. Hij zal de rest van leven op deze plek blijven wonen en twee dochters en een zoon krijgen. Zijn werkkamer is nog te bewonderen voor publiek.
In Amsterdam stijgt de productiviteit van Mulisch, dat begint met Het Stenen Bruidsbed en eindigt met Siegfried. Daartussen zitten de bekende werken als De Aanslag en De ontdekking van de hemel. In totaal schrijft Mulisch tientallen boeken.
De Aanslag en De ontdekking van de hemel worden verfilmd, De Aanslag wint zelfs een Oscar.
Lees ook: De beste boeken van Harry Mulisch: 3 aanraders
Zelfvertrouwen
Als je een woord zou moeten noemen dat het beste past bij Mulisch, is het wel zelfvertrouwen. Mulisch sprak vaak over dat je geen schrijver kan worden maar er een bent. Het moet in je zitten.
Het zelfvertrouwen komt ook terug in zijn persoonlijke leven. Mulisch deed alleen waar hij zin in had, stond pas na elf uur op en liet zich door niemand de wet voorschrijven. Hij was een uniek figuur in het literaire landschap, dat respect of afgunst opleverde.
Mulisch en Cuba
Sinds de opkomst van Fidel Castro op Cuba, koesterde Mulisch bewondering voor hem. Hij had toch zijn eigen land bevrijdt.
Later kwam kritiek te staan op dit standpunt, omdat Castro van Cuba een dictatuur maakte zoals we ook elders in de wereld zien.
Toch weigerde Mulisch van zijn standpunt af te stappen. Castro bleef een held.
Waarom je ook het werk van Mulisch moet lezen
Het werk van Mulisch leert ons veel over de complexheid van het leven, de vragen over goed en fout, wat de toekomst gaat brengen en hoe het verleden altijd terugkomt.
Ik raad je aan om De Aanslag te lezen. Omdat dit boek perfect laat zien welke sporen een oorlog achterlaat.
Bovendien is het boek makkelijk te lezen.
Meer weten over Mulisch?
Bekijk hier een documentaire van Coen Verbraak over het lezen van Mulisch. Je krijgt een kijkje in de ziel van Mulisch en wat zijn drijfveren waren.